Gąsienicowy układ jezdny cz. 1

Przejazd pojazdem gąsienicowym na terenach podmokłych i bagnistych pozwala na ograniczenie trudności związanych z trakcją, co wpływa na efektywność wykonywanej pracy.

Rozwój układów jezdnych, zarówno kołowych, jak i gąsiennicowych, obserwowany jest już od kilkunastu lat.

Na rynku pojawiają się coraz to nowsze konstrukcje w przypadku obu  rodzajów układów jezdnych, a dodatkowo coraz częściej pojawiają się rozwiązania łączące w sobie w jednej konstrukcji zarówno układ kołowy, jak i gąsienicowy.

Niekiedy powstają również pewnego rodzaju konstrukcje hybrydowe pozwalające w zależności od potrzeb zmieniać układ kołowy w gąsienicowy i na odwrót.
Zd. rys. 1,2

Narodziny Caterpillar
Układ jezdny kołowy jest znany już od wieków, natomiast układ gąsienicowy pojawił się w swojej obecnej formie dopiero w XX wieku i pierwotnie stosowano go w maszynach wykorzystywanych do prac budowlanych i ziemnych, a z czasem zaczęto go również stosować do pojazdów wojskowych. 

Niektóre źródła podają, że pierwsze, jednak dosyć prymitywne, konstrukcje układów gąsienicowych pojawiły się już w XVIII wieku. 

W roku 1713 francuski inżynier Louis d’Hermand przedstawił układ jezdny oparty na połączonych ze sobą rolkach. Około roku 1763 Irlandczyk Richard Lovell Edgeworth opisał rozwiązanie, w którym koła jezdne spięte były łańcuchami, nazywając to rozwiązanie „wozem, który prowadzi własną drogę”.

Konstrukcję tę próbował udoskonalić przez blisko 40 lat, ale nigdy nie udało mu się jej opracować do końca i wprowadzić do użytku.
Zd. rys. 3
W rzeczywistości gąsienice, o konstrukcji jaką znamy współcześnie, zostały wynalezione przez Amerykanina Alvina Lombarda, uważanego do dziś za wynalazcę pojazdu gąsienicowego. 

Rozwiązanie swoje o nazwie „parowe wozidło do kłód” (pracował w rodzinnym tartaku) opatentował w 1901 roku. W 1903 roku kolejny Amerykanin Benjamin Holt, założyciel Holt Manufacturing Company, która później połączyła się z Caterpillar Inc., zapłacił za prawo do korzystania z tego typu napędu na mocy patentu należącego do Lombarda. 

W późniejszych latach Holt stosował system gąsienic ciągłych w ciągnikach parowych swojej firmy. Natomiast sztywny mechanizm gąsienicowy po raz pierwszy pojawił się w 1904 roku za sprawą angielskiej firmy Richard Hornsby & Sons. W firmie tej opracowano pierwszy pojazd gąsienicowy z blachy stalowej, który opatentowano w 1904 roku.
Zd. rys. 4
Ciągnik ten był pierwszym, który był kierowany za pomocą różnicowego hamowania gąsienic, eliminując przednie skrętne koło prowadzące i koło kierownicze. Ze względu na ograniczony rynek zbytu dla tego typu ciągnika w 1909 roku firma Richard Hornsby & Sons sprzedała swój patent firmie Holt Manufacturing Company. 

Po połączeniu się firmy Holta w 1925 roku z C. L. Best Tractor Company powstała firma Caterpillar Tractor Company (znana również pod nazwą CAT), która do dziś jest potentatem w produkcji pojazdów z gąsienicowym układem jezdnym.
Samą nazwę „gąsienica”, na określenie tego typu układu jezdnego, przypisuje się Benjaminowi Holtowi. 

Podczas wykonywania zdjęć fotografa Charlesa Clementsa obserwował przez obiektyw swojego aparatu odwrócony do góry nogami obraz wznoszącej się i opadającej na rolkach konstrukcji i porównał ją do gąsienicy, co podchwycił stojący obok Holt właśnie tak nazywając tego typu konstrukcję. 

Pierwsze sprzedawane przez Holta ciągniki gąsienicowe posiadały gąsienice o wymiarach: wysokość 760 mm, szerokość 1100 mm, długość 2700 mm, które były wykonane z sekwojowych listewek o wymiarach 76x100 mm.

(...)

To jedynie fragment tekstu. Chcesz czytać całe teksty?  Zamów prenumeratę "Nowej Gazety Leśnej"!

WIĘCEJ