Nowe zasady w KIO

Superurząd podatkowy, uproszczona administracja, zmiany w postępowaniach przez KIO – to niektóre ze zmian, które planuje wprowadzić rząd.

14 marca 2025 roku został przyjęty Pierwszy Pakiet Deregulacyjny opracowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, który ma na celu poprawienie środowiska działania polskich firm. Uproszczeniu ma ulec między innymi proces zakładania firmy oraz jej prowadzenia.

Łącznie mowa o 40 zmianach w prawie gospodarczym i administracyjnym, z czego najważniejsze to zmienione zasady kontroli, uproszczenia postępowań administracyjnych, nowe zasady tworzenia prawa gospodarczego i zmiany w postępowaniach przez Krajową Izbą Odwoławczą.

Czas kontroli będzie skrócony z 12 do 6 dni roboczych. Przed kontrolą przedsiębiorca otrzyma informację o potrzebnych dokumentach. Będzie też mógł wnieść sprzeciw wobec czynności kontrolnych. Częstotliwość kontroli będzie dostosowana do poziomu ryzyka działalności przedsiębiorcy.

W postępowaniach administracyjnych wprowadzone będą decyzje hybrydowe – sama decyzja będzie wydawana w formie papierowej, ale załączniki – cyfrowej. Zwiększony będzie udział „miękkich wezwań” do kontaktu z przedsiębiorcami bez konieczności wszczynania postępowania. Wprowadzone będą dodatkowe zachęty do prowadzenia mediacji w sprawach administracyjnych i możliwość umarzania należności z tytułu kar administracyjnych z urzędu.

Nie będzie już wymogu przedkładania w urzędzie dokumentu prokury lub pełnomocnictwa, jeżeli umocowanie można wykazać w oparciu o dostępne publicznie rejestry (np. CEIDG).
Wśród nowych zasad tworzenia prawa gospodarczego znajdziemy wprowadzenie 6-miesięcznego vacatio legis dla projektów ustaw nakładających obowiązki na przedsiębiorców, a także zasadę „one in, one out”, polegająca na tym, że każde nowe obciążenie administracyjne jest równoważone zniesieniem innego. Skutki regulacji będą podlegały obowiązkowej ocenie skutków po 2 latach od wprowadzenia.

Składanie wniosków, odwołań czy innych pism w postępowaniach przez KIO ma być możliwe w formie elektronicznej.
Zmiany proponowane przez Rząd obejmują też możliwość zawierania umowy leasingu w formie dokumentowej, zmianę definicji rzemiosła i rzemieślnika, umożliwiającą prowadzenie działalności rzemieślniczej w różnych formach prawnych, w tym spółkach, a także doprecyzowanie zasad liczenia karencji przy ponownym skorzystaniu z tzw. Małego ZUS Plus.

Zgodnie z założeniami projektu ustawy, większość proponowanych zmian weszło w życie 1 maja 2025 roku, za wyjątkiem zmian proponowanych w odniesieniu do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych, które miałyby wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.
Inną dużą zmianą dla przedsiębiorców może być wprowadzenie nowego „superurzędu”, którego zadaniem ma być walka z szarą strefą i zwiększenie efektywności poboru podatków.

Rząd planuje połączyć w jedną kilka instytucji, takich jak Krajowa Administracja Skarbowa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy Państwowa Inspekcja Pracy. Nowy urząd będzie miał dostęp do większej liczby ilości danych i narzędzi, co umożliwi mu skuteczniejsze wykrywanie i zwalczanie nieprawidłowości.

Dodatkową działalnością „superurzędu” ma być edukacja: zwiększenie świadomości przedsiębiorców na temat obowiązków podatkowych. Rząd uspokaja zaniepokojonych przedsiębiorców, że „superurząd” nie ma na celu karania, a pomoc w przestrzeganiu prawa.